Situatieschets
Nederland vergrijst en ook voor de regio Achterhoek geldt dat er sprake is van afnemende inwoneraantallen in combinatie met een steeds ouder wordende bevolking en de wegtrekkende jeugd (ontgroening). Deze ontwikkelingen hebben invloed op de behoefte aan woningen. Daarbij komt dat het merendeel van de ouderen vroeg of laat te maken krijgt met beperkingen waarvoor ondersteuning nodig is. Het beleid van de overheid is er op gericht om mensen zo lang mogelijk thuis te laten wonen (extramuralisering) met waar nodig ondersteuning thuis. Ook maatschappelijk gezien bestaat deze behoefte, senioren willen graag thuis blijven wonen (in hun bekende sociale omgeving) en de (noodzakelijke) zorg thuis ontvangen in plaats van een opname in een intramurale setting (verpleeghuis).

Wonen
De genoemde demografische ontwikkelingen in combinatie met de ontwikkelingen op het gebied van zorg en welzijn (afname van intramurale capaciteit in verpleeg- en verzorgingshuizen en toename aan zorg en ondersteuning thuis) maken dat een gecombineerde blik op de behoefte aan wonen en zorg belangrijk is voor een toekomstbestendige ontwikkeling van de woon- en leefomgeving.
Het is daardoor van belang dat elke (zorg)woning die aan de voorraad van de gemeente wordt toegevoegd of onttrokken, ook de juiste is. Ook het besef dat het aantal benodigde woningen (vanwege krimp) na 2023 daalt en dat de woningvoorraad en de voorraad zorgwoningen sterk met elkaar in verbinding staan is wezenlijk. Tijdelijk, levensloopbestendig en flexibel bouwen zijn daardoor mogelijke denkrichtingen voor oplossingen in het woon domein.

Welzijn
De aanwezigheid van voorzieningen speelt voor senioren een belangrijke rol bij de leefbaarheid. De kleinere kernen van Oost-Gelre hebben een grote uitdaging in relatie tot de mogelijkheden van mensen om langer thuis te wonen gezien het gebrek aan voorzieningen. Het betreft zowel algemene voorzieningen als winkels, maar ook voorzieningen op het gebied van welzijn, zoals recreatie/ontmoetingsruimten in de wijk en zorg, zoals 24-uurs (thuis)zorg.
Kernen waar de voorzieningen zijn verdwenen of staan te verdwijnen kunnen veel bereiken door een sterke sociaal maatschappelijke betrokkenheid van de bewoners onderling.

Zorg
Scheiden wonen zorg heeft ertoe geleidt dat ouderenzorginstellingen minder aanvragen hebben en/of leegstand hebben voor intramurale huisvesting. Door de op gang zijnde vergrijzing en de veelal bijkomende gezondheidsbeperkingen zal de vraag naar zwaardere langdurige zorg in de toekomst weer toenemen. Maar hoe ‘overleven’ de ouderenzorginstellingen in de tussenliggende periode? En als ze overleven door in tussentijd een andere doelgroep te bedienen of door af te slanken en verzorgingshuizen te sluiten, hoe zit het dan met de verhouding vraag/aanbod als de vraag naar langdurige zorg weer toeneemt?
Daarnaast hebben ook de gehandicaptenzorg en de geestelijke gezondheidszorg te maken met de gevolgen van de extramuralisering. Binnen de gehandicaptenzorg ligt er met name een opgave met betrekking tot het vinden van geschikte woonruimte voor de groep jongvolwassenen. Voor een groot deel van deze jongvolwassenen geldt dat er behoefte is aan (bij voorkeur geclusterde) zelfstandige woonruimte. Het gaat in dat geval om goedkope eenpersoonshuisvesting.
Levensloopbestendige wijk® Oost Gelre 1
Ook binnen de geestelijke gezondheidszorg is er een toenemende behoefte aan goedkope eenpersoonshuisvesting. Aan de ene kant hebben GGZ-organisaties te maken met de opdracht om het aantal bedden af te bouwen, wat uiteindelijk betekent dat er ook een doorstroom van cliënten nodig is van het beschermd wonen naar begeleid zelfstandig wonen, terwijl er aan de andere kant onvoldoende betaalbare eenpersoonshuisvesting beschikbaar is waar cliënten begeleid zelfstandig kunnen wonen.

Opgave
Gelet op bovenstaande ontwikkelingen op het gebied van wonen, welzijn en zorg en de onderlinge samenhang tussen deze gebieden is het van belang de veranderingen op deze gebieden met elkaar in verband te brengen en waar mogelijk af te stemmen.
De gemeente heeft daarom het initiatief genomen voor het onderzoek Levensloopbestendige Wijk om integraal (wonen en zorg) inzicht te krijgen in de ontwikkeling van de behoefte van burgers waarbij rekening wordt gehouden met de demografische ontwikkeling en de verandering in het landschap van zorg en welzijn.
De verschillende partijen die in de gemeente Oost-Gelre op dit gebied actief zijn hebben de hoofdlijnen zoals hierboven beschreven bevestigd. Ook werd door eenieder beaamd dat onderlinge afstemming op onderdelen wenselijk is.
Het huidige WWZ-overleg wordt door de verschillende partijen positief beoordeeld. Daarbij wordt opgemerkt dat het een breed platform is waar de verschillende partijen over verschillende onderwerpen geïnformeerd worden. Daardoor kent het platform een brede samenstelling, zoals leden van het seniorenbelang tot regiodirecteuren van zorgaanbieders. De focus van het programma ligt vooral bij zorg en welzijn gerelateerde onderwerpen en in mindere mate op wonen wat volgens een aantal een gemis is.
Dit in ogenschouw nemend gecombineerd met de wens van de gemeente, en een groot aantal betrokkenen, om tot een integrale aanpak te komen werpt de vraag op hoe deze vorm te geven.

Heeft u vragen over deze case?

Neem contact op